Machnik

Obszar łąk , pól i nieużytków w płn.zach. części Orzegowa na styku trzech miast Rudy Śląskiej , Bytomia i Zabrza. Nazwa pochodzi od nazwiska dróżnika o  Machnik , który mieszkał w domu kolejowym nieopodal tych terenów. Teren kiedyś na znacznej powierzchni zajmowały pola uprawne.

W przeszłości tereny uczęszczane przez dzieci .Zimą ze względu na pagórkowate ukształtowanie terenu doskonałe miejsce dla amatorów sanek i nart.

Od ponad 20 lat  od strony Rudzkiej Kuźnicy Machnik zajmuje  Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych.
W przyszłości na terenie Machnika planowane jest przedłużenie budowanej trasy drogowej N-S które ma stanowić obwodnicę Goduli i Orzegowa .

 

*źr.(1)

 

 

Majza

 

Małgorzata Majza -Dymek  ur.w 1965 r.w Rudzie Śląskiej -polska gimnastyczka sportowa , uczestniczka igrzysk olimpijskich (1980r.) w Moskwie .Do tej pory jedyna orzegowianka ,biorąca  udział w igrzyskach olimpijskich.
W latach 1972-1980 zawodniczka  klubu  Slavia Ruda Śląska. Jej trenerem był Jerzy Jokiel. Reprezentowała Polskę na zawodach międzynarodowych w latach 1978-1981 m.in.biorąc udział w mistrzostwach świata i Europy . W 1979 roku została mistrzynią Polski w skoku.
Mieszka w Niemczech , od wielu lat należy do tamtejszego oddziału Towarzystwa Miłośników Orzegowa.

 

Majzel

Irena Majzel  ur. w 1914 roku w Miechowicach  – gawędziarka , aktorka nieprofesjonalna , miłośniczka śpiewu i tańca .

Do Orzegowa przybyła w 1940 roku , kiedy wyszła za mąż za tutejszego mieszkańca Józefa Majzla. Przez całe życie towarzyszył jej humor i optymizm, którymi zarażała innych. Od zawsze pasjonowała się muzyką i śpiewem. Dobrze czuła się występując na deskach scen amatorskich. Była znakomitą gawędziarką ,lubiła opowiadać różne historie i anegdoty ,sama stworzyła 7 opowiastek o tradycjach i zwyczajach ludowych na Górnym Śląsku (np. „Karolinka”, „Gołębiarze”, „Wesołe miasteczko”)

Występowała w kilku epizodach w znanych filmach o tematyce śląskiej takich jak,,Paciorki jednego różańca” ,,Grzeszny żywot Franciszka Buły” czy w przedstawieniu ,,Noc Świętojańska” Była długoletnią członkinią orzegowskkiego chóru parafialnego ,,Michael”

Zmarła  w wieku 102 lat.

żr.(1)(2)

Mateusza

Ulica Mateusza

Długość : 105 m
Poprzednie nazwy :Matias Gasse

Jedna z najkrótszych ulic Orzegowa biegnąca od ulicy .K.A.Hlonda do ulicy Bytomskiej , z którą łączy się  schodami .
W tej chwili z nieliczną zabudową mieszkalną , skupioną po jednej stronie ulicy .

 

źr.(1)

 

 

Matura

Matura Andrzej (1932-1984), proboszcz w Orzegowie i Skrzyszowie

Urodził się 6 sierpnia 1932 w Wirku. Był synem górnika Jana i Marii z d. Świerczyna. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał do gimnazjum w Wirku. W 1951 roku zdał egzamin dojrzałości. W tym samym roku wstąpił do  Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie  i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagielońskiego. Po zlikwidowaniu tego Wydziału przez polskie władze komunistyczne, od 1954 roku kontynuował studia w ramach „studium domesticum” w Seminarium. Święcenia kapłańskie z rąk bpa Zdzisława Golińskiego   przyjął 24 czerwca 1956 w Katowickiej Katedrze Chrystusa Króla.

Po święceniach przebywał na zastępstwie wakacyjnym w parafii św. Mikołaja w Bielsku. Następnie jako wikariusz duszpasterzował w parafiach: NSPJ w Czerwionce ,NSPJw Piotrowicach, św. Jana Chrzciciela w Rudzicy, Opatrzności Bożej w Gaszowicach, św. Klemensa w Ustroniu i św.Michała Archanioła w Michałkowicac. W 1971 roku otrzymał nominację na wikariusza-ekonoma, a następnie proboszcza w parafii św. Jerzego w Puńcowie (9 października 1971). W 1978 roku  bp H.Bednorz  mianował go proboszczem w parafii św. Michała Archanioła w Orzegowie. Pięć lat później, w 1983 roku został mianowany wikariuszem-ekonomem, a następnie proboszczem w parafiiśw.Michała Archanioła w Skrzyszowie. Zmarł 16 czerwca 1984 w szpitalu w Wodzisławiu Śląskim. Został pochowany w Skrzyszowie.

źr.1

 

Mettaxa

Nazwa powstałego w 2007 roku  drink baru.Lokal stworzony przez Stanisława Burzyńskiego  został udostępniony   w miejscu funkcjonującego tu dużo wcześniej przez  kilka lat  pawilonu handlowego, który przez kilka następnych lat  stał niezagospodarowany.

Urządzone z gustem wnętrze, miła obsługa , dobre jedzenie ,możliwość korzystania z ogródka piwnego na zewnątrz zapewniały tej restauracji liczne grono klientów.

Coraz częściej korzystano z niej organizując tu uroczystości rodzinne , komunie , rocznice ślubów.
Swe  uroczystości mieli  tu  członkowie Towarzystwa Miłośników Orzegowa organizując  tu m.in  spotkania rocznicowe  oraz coroczne spotkania Karolowców -byłych pracowników kop.Karol. Odbywały się tu też spotkania opłatkowe  i inne znaczące spotkania tutejszych sekcji sportowych.

W lokalu tym goszczono m.in popularnego aktora Andrzeja Grabowskiego (Ferdek Kiepski)

Obecnie lokal ten specjalizuje się niemal wyłącznie w przyjęciach okolicznościowych .

źr.(1)

 

 

 

Michael

Chór parafialny ,,Michael” powstał w 1982 roku na bazie nieistniejącego od 1970 roku chóru  Chopin , mającego za sobą ponad 60 letnią historię ,którą stworzyło kilka  pokoleń orzegowskich miłośników śpiewu.  To spośród nich  wielu wstąpiło do  nowo utworzonego  chóru.
Dyrygentką ,a zarazem kierownikiem chóru została nauczycielka miejscowej szkoły Stefania Mzyk..W lutym 1982 roku odbyła się pierwsza próba.W ciągu dwóch miesięcy ponad 30 osobowa grupa pod okiem Stefanii Mzyk doskonaliła przygotowany przez nią zestaw utworów , które chór miał okazję zaśpiewać z okazji prymicji ks.Piotra Machonia,które odbyły się 12 kwietnia .

Pierwszym opiekunem chóru był ks.Kazimierz Wolny .Po nim opiekę nad chórem przejął ks.proboszcz Józef Grella.Pierwszym poważniejszym występem chóru poza parafią był udział w nabożeństwie w Katedrze Chrystusa Króla w Katowicach.

Chór wziął udział w koncercie sześciu chórów z okazji 75 rocznicy chóru parafii św.Szczepana w Bogucicach.
Miał okazję też często występować podczas pielgrzymek m.in. parafialnej do Piekar Śląskich ,a także na Górę Św.Anny , gdzie m.in . brał udział w zjeździe chórów kościelnych diecezji opolskiej .Wielokrotnie brał udział w pielgrzymce do Niepokalanowa , gdzie m.in w 1984 roku w miejscowym kościele odśpiewał szereg pieśni eucharystycznych i maryjnych .

Ponadto chór pielgrzymował do : Szymanowa , Leśniowa, Częstochowy, Gidel, Lichenia, Poznania,Osiecznej ,Wadowic ,Kalwarii Zebrzydowskiej ,Barda Śląskiego, Makowa Podhalańskiego, Krakowa,Czernej, Mogiły, Staniątek ,Szczyrku, Pszowa ,Gostyni, oraz  do austriackiego Mariazell.

Co roku chór w okolicy Bożego Narodzenia  i Nowego Roku bierze udział w koncertach kolęd w naszej ,a także w wielu innych parafiach.
Uczestniczy również w całym okresie swej działalności w uroczystościach Bożego Ciała , uświetnia prymicje , jubileusze kapłańskie i małżeńskie , odpust parafialny ,Pasje ,Tridium Paschalne .

3 stycznia 1985 roku chór Michael śpiewał kolędy podczas mszy św. radiowej w kościele św.Krzyża w Warszawie. 22 stycznia 1998 roku  20 osobowa grupa chóru wzięła udział we mszy św.emitowanej w Radio ,,Arka” w Łaziskach Górnych .

Od samego początku chór Michael nierozerwalnie związany był z Stefanią Mzyk. Po jej śmierci w 2021 roku chór przejął Tomasz Ptok .

 

 

źr.(1)(6)

 

Młodego Górnika

 

ulica

Pod koniec XIX wieku rejon w którym obecnie znajduje się ul.Młodego Górnika był miejscem gdzie podobnie jak na pobliskim Burlochu pozyskiwano piasek wykorzystywany w kopalni do wypełnienia pustek poeksploatacyjnych.Stąd nazwy ulicy Piaskowa z niem. Sandstrasse.

Po obu stronach ulicy Młodego Górnika stoją typowe familoki powstałe na początku XX wieku   kiedy to w związku z gwałtownym rozwojem przemysłu znacznie powiększał się w tym regionie stan ludności,zatrudnianej w tutejszym przemyśle

Przy ulicy Młodego Górnika znajduje się Dom Zakonny Sióstr Elżbietanek.Posiadłość klasztorna Sióstr św. Elżbiety w Orzegowie była wybudowana na gruncie podarowanym klasztorowi w 1896 r. przez hrabiego Schaffgostch’a. Po zakończeniu budowy dnia 19.10.1905 r. odbyło się poświęcenie nowego klasztoru w Orzegowie i nastąpiło uroczyste wprowadzenie 4 sióstr. Siostry od samego początku prowadziły przedszkole, żłobek, zajmowały się młodzieżą i chorymi. Obecnie funkcjonuje tam Przedszkole Niepubliczne Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety.

*źr.(1)

 

 

 

Modelarstwo

 

Sekcja modelarstwa istniała w Orzegowie przez kilkadziesiąt lat. Swe początki miała jeszcze przed wojną i przetrwała do końca XX wieku .Postacią najbardziej zasłużoną i związaną z sekcją przez pół wieku był Władysław Wiąz.
Od dziecka zaczął  sam kleić pierwsze modele samolotów.Zawsze marzył by zostać pilotem ,zdobył nawet uprawnienia pilota A i B , ale wypadek w pracy spowodował poważny uszczerbek na zdrowiu , wykluczający dalsze starania o realizację swoich marzeń .Wtedy już  niemal cały swój wolny czas w dorosłym życiu całkowicie poświęcił na pracę z młodzieżą.
Za swój osobisty największy sukces uważał I miejsce w zawodach Modeli Historycznych w klasie modeli samolotów do roku 1945 .Wśród wielu wyróżnień m.in. otrzymał odznaczenia ,,Zasłużony Działacz Lotnictwa Sportowego ” oraz ,,Złoty Krzyż Zasługi”

Członkowie orzegowskiej modelarni  kilkakrotnie byli najlepsi  na Śląsku, niektórzy reprezentowali też Śląsk na  mistrzostwach kraju. Zdobywali też czołowe miejsca na zawodach międzynarodowych .Wśród wielu trofeów często eksponowanych przy różnych okazjach szczególne miejsca zajmują modele wykonywane pod okiem instruktora przez jego podopiecznych .

Przez kilkadziesiąt lat Władysław Wiąz jako instruktor z dużym oddaniem i pasją wychował i nauczył sztuki modelarstwa kilka pokoleń orzegowian.
Siedziby klubu modelarzy na przestrzeni lat znajdowały się w różnych miejscach .Początkowo był to barak przy ulicy Bobreckiej , w następnych latach była to szkoła podstawowa nr 36 ,do momentu budowy hali swe zajęcia modelarze mieli w budynku po byłej kuźni , nieopodal miejsca gdzie wybudowano halę .W 1965 roku kolejną siedzibą była część obecnej Poradni ,,Tegramed” z wejściem od strony ul.Piasecznej. Jakiś czas miejscem zajęć była jedna z hal na terenie kopalni  Karol.W ostatnim okresie zajęcia odbywały się w szkole podstawowej nr 40.
Największą frajdą dla podopiecznych Wladysława Wiąza był udział w zawodach .Tych w ciągu roku czasem odbywało się ponad 20.W przeważającej części na takie zawody udawano się na stare lotnisko w Katowicach -Muchowcu.

 

 

źr.(1)

 

Modrzejewska

 

Ul.Modrzejewskiej -(poprzednio Jaracza ).Powstałe  na przełomie lat 50/60 pierwsze bloki przy obecnej ulicy Modrzejewskiej dały początek Rudzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej .Znajduje się tu przedszkole nr 9.im.Wesołej Rodzinki .Patronem ulicy jest Helena Modrzejewska .

 

Helena Modrzejewska, właściwie Jadwiga Helena Misel, po ślubie Chłapowska (ur. 12 października 1840 w Krakowie, zm. 8 kwietnia 1909 w Newport Beach w Kalifornii, USA) – polska aktorka specjalizująca się w rolach szekspirowskich i tragicznych (rola tytułowa w Marii Stuart Juliusza Słowackiego czy rola oszalałej Praksedy z Karpackich górali Józefa Korzeniowskiego). Jedna z najwybitniejszych aktorek polskich w historii.

 

***

– oznaczenia pod hasłami podają ( * …cyfra w nawiasie) numer pod którym w zakładce głównej Leksykonu Orzegowskiego znajduje się lista z przypisanymi pod te numery  źródłami  informacji  wykorzystanymi całkowicie lub częściowo  do utworzenia hasła.