Wagner

 

Marian Wagner – naukowiec

Prof.dr hab.inż Marian Wagner   przez wiele lat  związany  pracą  w Wydziale Geologii ,Geofizyki i  Ochrony środowiska -Katedry Geologii Akademii Górniczo -Hutniczej w Krakowie.
23 lutego 2016 roku  podczas wręczania akt nominacyjnych nauczycielom akademickim  i pracownikom nauki i sztuki  przez  Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudę,  orzegowianin Marian Wagner   mianowany został tytułem profesora zwyczajnego .
To najwyższy stopień naukowy , jest ukoronowaniem kariery zawodowej pracowników uczelni , wiąże się z największym prestiżem i jest przyznawany szczególnie zasłużonym dla uczelni wyróżniającym się naukowców z tytułem naukowym profesora.

 

źr.(1)(2)

Wanyura 

Bronisław Wanyura .W latach 1931-39 kierownik szkoły podst.nr 1(ob.36)

Urodził się 16 września 1902 roku w Zatorze koło Oświęcimia.Jako 17 latek zgłosił się na ochotnika do odradzającego się wojska polskiego jako strzelec pierwszej kompanii  ochotniczej.Brał udział w walce z bolszewikami pod Kockiem ,Łukowem ,Sokółką,Indurami.Tam został ranny odłamkami granatu i trafił do szpitala w Grodnie.
1 sierpnia 1923 roku otrzymał posadę nauczyciela pomocniczego w Jejkowicach pow.rybnicki .Od 1 września 1925 rozpoczął pracę nauczyciela w szkole podstawowej w  Wielkich Hajdukach  (pow.świętochłowicki)

19 lutego 1931 roku został kierownikiem  powszechnej szkoły męskiej nr1  im.Juliusza Słowackiego w Orzegowie (ob.36)

Był cenionym działaczem na rzecz polskości Śląska  i zagorzałym Piłsudczykiem W 1935 roku wraz z grupą nauczycieli zgłosił się na ochotnika do budowy kopca Józefa Piłsudskiego  w Krakowie-Sowińcu.

Od najmłodszych lat był z zamiłowania sportowcem i dobrym piłkarzem .Po ukończeniu niezbędnych kursów został sędzią rzeczywistym piłki nożnej .Sędziował mecze I i II ligi.Karierę sędziowską i zawodową przerwał wybuch II wojny światowej

Od pierwszych dni wojny by prześladowany przez policję niemiecką zwłaszcza gestapo. Zmuszony był do ukrywania. Swe schronienie znalazł w Nowym Targu, w którym spędzał dzieciństwo.16 kwietnia 1941 roku został pojmany i aresztowany przez tamtejsze gestapo.

Trafił do więzienia w Zakopanem , następnie do Krakowa ,skąd ostatecznie został 25 lipca 1941 roku  wywieziony do obozu koncentracyjnego w Auschwitz.Skatowany zmarł 20 sierpnia 1941 roku.

 

źr.(1)(5)

 

 

Waniora

 

Najkrótsza ulica  osiedla Powstańców Śląskich.Znajdują się na niej 2 budynki , jeden dwu  i jeden trzy klatkowy.W miejscu ,w którym dobiega do ul.Karola Goduli  znajduje się ostatni przystanek autobusowy(zajezdnia) linii 121 i 982.

Patron ulicy Jan Wanior(1901-1942)działacz społeczny, powstaniec śląski , prezes Oddziału Związku Powstańców Śląskich .Obrońca granic Polski przed dywersją niemiecką  w 19139 roku.Aresztowany w 1940 roku .Zmarł w o bozie koncentracyjnym.

 

 

 

 

Warszawska

Ulica o dł.245 metrów. Wcześniej były to dwie odrębne ulice.Od strony zachodniej Stefana i wschodniej Ludwika .Ulica łączy się od zachodu z ul.Królowej Jadwigi , przecina ją ul..Hlonda .
Do końca lat 50-tych ul.Warszawska była połączona schodami z ul.Bytomską.Likwidacja schodów spowodowana była utworzeniem w tym rejonie  zakładu Miejskiego Przedsiębiorstwo Oczyszczania.

 

 

 

Wąwozowa

Obecna ulica Grunwaldzka .

 

Poprzednie nazwy : Schluchter Str.,Wolności

Pierwsza nazwa ulicy :Schluchter Strasse oznacza  z języka niem.ulicę wąwozową .Nazwa nieprzypadkowa , bowiem jeszcze do początków XX wieku odcinek ten był naturalnie utworzonym wąwozem .W  jednej z informacji prasowych z 1905 roku dowiadujemy się o planach przebicia nowej ulicy  od ulicy Kościelnej (ob.Hlonda do Bytomskiej .Na mapach w wcześniejszego okresu miejsce to oznaczone było jako droga wąwozowa.

Utworzenie nowej ulicy w tym miejscu było dla gminy bardzo ważnym rozwiązaniem.W momencie gdy na dobre zaczął się tworzyć tzw.Nowy Orzegów (na zachód od ob.ulicy Hlionda) praktycznie ta część obszaru , który zajmował była niemal odcięta od Starego Orzegowa (ul.Bytomska)Poprzez znaczącą różnicę poziomów obydwu terenów podstawową komunikacją pomiędzy tymi strefami były i są po dziś dzień liczne schody w tym miejscu .
Z punktu widzenia historycznego ulica Grunwaldzka stała się z początkiem XX wieku łącznikiem Starego i Nowego Orzegowa.

 

 

źr.(1)

 

Wiąz

 

Władysław Wiąz  ur.24 czerwca 1922 roku .Zmarł 5 listopada 2004 roku.Modelarz ,wieloletni instruktor sekcji modelarstwa w Orzegowie.

Sekcja modelarstwa istniała w Orzegowie przez kilkadziesiąt lat. Swe początki miała jeszcze przed wojną i przetrwała do końca XX wieku .Postacią najbardziej zasłużoną i związaną z sekcją przez pół wieku był Władysław Wiąz.
Od dziecka zaczął  sam kleić pierwsze modele samolotów. Zawsze marzył by zostać pilotem ,zdobył nawet uprawnienia pilota A i B , ale wypadek w pracy spowodował poważny uszczerbek na zdrowiu , wykluczający dalsze starania o realizację swoich marzeń .Wtedy już  niemal cały swój wolny czas w dorosłym życiu całkowicie poświęcił na pracę z młodzieżą.
Za swój osobisty największy sukces uważał I miejsce w zawodach Modeli Historycznych w klasie modeli samolotów do roku 1945 .Wśród wielu wyróżnień m.in. otrzymał odznaczenia ,,Zasłużony Działacz Lotnictwa Sportowego ” oraz ,,Złoty Krzyż Zasługi”

Członkowie orzegowskiej modelarni  kilkakrotnie byli najlepsi  na Śląsku, niektórzy reprezentowali też Śląsk na  mistrzostwach kraju. Zdobywali też czołowe miejsca na zawodach międzynarodowych .Wśród wielu trofeów często eksponowanych przy różnych okazjach szczególne miejsca zajmują modele wykonywane pod okiem instruktora przez jego podopiecznych .

Przez kilkadziesiąt lat Władysław Wiąz jako instruktor z dużym oddaniem i pasją wychował i nauczył sztuki modelarstwa kilka pokoleń orzegowian.
Siedziby klubu modelarzy na przestrzeni lat znajdowały się w różnych miejscach .Początkowo był to barak przy ulicy Bobreckiej , w następnych latach była to szkoła podstawowa nr 36 ,do momentu budowy hali swe zajęcia modelarze mieli w budynku po byłej kuźni , nieopodal miejsca gdzie wybudowano halę .W 1965 roku kolejną siedzibą była część obecnej Poradni ,,Tegramed” z wejściem od strony ul.Piasecznej. Jakiś czas miejscem zajęć była jedna z hal na terenie kopalni  Karol.W ostatnim okresie zajęcia odbywały się w szkole podstawowej nr 40.
Największą frajdą dla podopiecznych Wladysława Wiąza był udział w zawodach .Tych w ciągu roku czasem odbywało się ponad 20.W przeważającej części na takie zawody udawano się na stare lotnisko w Katowicach -Muchowcu.

 

 

 

źr.(1)

 

 

Wysockiej 

Ulica na Osiedlu Ogrodniczym ,boczna ulicy orzegowskiej.Dawna nazwa Gartsiedlung. Od lat 80 obok charakterystycznej dla tej ulicy zabudowy domków jednorodzinnych   od strony wschodniej  znajdują się  bloki  powstałego w tamtym okresie osiedla mieszkaniowego .Przy ulicy Stanisławy Wysockiej 26 mieści się świetlica, siedziba znajdujących się w najbliższej okolicy   Rodzinnych Ogródków Działkowych  ,,Promień ”
Patronką ulicy jest Stanisława Wysocka (1877-1941),była aktorką , reżyserką , pedagogem. Grała w teatrach Krakowa ,Warszawy i Lwowa,W latach 1915-18 prowadziła w Kijowie teatr eksperymentalny ,,Studya”

 

 

 

Wyżgoł

Edmund Wyżgoł

Ur.1 marca 1922 roku w Bycinie. Jako piłkarz zadebiutował w KS Slavia Ruda.Po  wojnie był kapitanem tej drużyny.W 1951 roku zatrudnił się  się na kop.Karol gdzie wkrótce objął funkcję trenera drużyn piłkarskich KS27 Orzegów.
Z jego pracą wiążą się największe sukcesy tego klubu, m.in awans do III ligi i rewelacyjna postawa klubu w Pucharze Polski  w sezonie 1961/62 , kiedy  w drodze do 1/16 tych rozgrywek  zespół prowadzony przez trenera Wyżgoła odprawił  kilka mocniejszych od siebie klubów .Nie wiele wtedy brakowało od ogromnej niespodzianki . W fazie  gdy do rozgrywek przystąpiły kluby I ligowe Orzegów u siebie zremisował z markową drużyną ekstraklasy Cracovią o-o i dopiero w powtórzonym meczu uległ znacznie silniejszemu przeciwnikowi.Był również trenerem drużyn młodzieżowych i zasłużonym działaczem tego klubu.

 

źr.(1)(7)

 

Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych

WSNS

Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej (WSNS) mieści się w Orzegowie przy ulicy Królowej Jadwigi w budynku dawnej szkoły podstawowej nr 37 , która przestała istnieć pod koniec lat 90.W 2001 roku w budynku utworzono pierwszą w mieście uczelnię .Początkowo nosiła ona nazwę Wyższej szkoły Handlowej.
Od roku 2008 jako  Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych z kierunkami nauczania w zakresie ;zarządzanie , pielęgniarstwo i położnictwo, a także studiami podyplomowymi z zakresu zarządzania bezpieczeństwem oraz zarządzania w ochronie zdrowia.

Patronem uczelni jest Jadwiga Andegaweńska.

Obecne kierunki studiów

-Studia podyplomowe

• Zarządzanie bezpieczeństwem
• Zarządzanie w ochronie zdrowia

-Pielęgniarstwo

 

 

 

 

Victoria

 

Hotel Victoria , którego właścicielem był jeden z zasłużonych i długoletnich urzędników gminnych , również członek zarządu rady gminnej Orzegowa Victor Pyka , powstał u schyłku  XIX wieku w nowej części Orzegowa w okresie kiedy nie było wówczas jeszcze ani kościoła ani ratusza ,ani wielu innych zabudowań w tej części wtedy jeszcze gminy wiejskiej .

Hotel  na tle innych istniejących w tamtym czasie budynków   wyróżniał się okazałą fasadą  z licznymi ozdobnikami i detalami architektonicznymi.
Cały obiekt hotelowy składał się z budynku głównego z  20 miejscami hotelowymi , restauracji i sali bufetowej .W bocznej części budynku znajdował się sklep Adolfa Richtera.

Na terenie przylegającym od wschodniej strony budynku znajdowała się sporych rozmiarów sala koncertowo – balowa , ogród i willa Pyki , budynek do dziś istniejący, wtedy zamieszkiwany przez właściciela hotelu.

Po śmierci Viktora Pyki  w 1931 roku hotel przejął Edmund Smerczek .Z  tego okresu  zachowało się wiele wspomnień i pamiątkowych zdjęć  zwłaszcza związanych z salą koncertowo- balową  .Przez wiele lat sala ta była miejscem dziesiątek  masowych imprez kulturalnych , społecznych i sportowych .

W okresie międzywojnia na terenie Orzegowa funkcjonowało kilkadziesiąt organizacji kulturalno- społecznych .Wśród nich takie jak Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Męskiej z silnie rozwiniętą sekcją kulturalną  czy Chór ,,Chopin” zrzeszający liczną  grupę miłośników muzyki, choć podobnie jak inne stowarzyszenia wystawiano też sztuki teatralne i operetki.
Ponadto odbywały się tu liczne spotkania z mieszkańcami , miały tu miejsca projekcje filmów i zabawy .Sala też gościła wiele znanych gwiazd polskiej estrady .

Odbywały się tu również cieszące się dużym zainteresowaniem walki pięściarskie i zapaśnicze tutejszej sekcji KS27 Orzegów.

 

źr.(1) (3)

***

– oznaczenia pod hasłami podają ( * …cyfra w nawiasie) numer pod którym w zakładce głównej Leksykonu Orzegowskiego znajduje się lista z przypisanymi pod te numery  źródłami  informacji  wykorzystanymi całkowicie lub częściowo  do utworzenia hasła.