26 stycznia 2025 r.

W tym wydaniu :

– Smutna wiadomość
– Przybędzie nam mieszkańców
– Historia Burlocha 15 ,,Z Burlocha na Mundial”
-Leksykon Orzegowski – załączniki -Ulice
– Dawny Orzegów na fotografii
– Z dawnej prasy
– Wystawa w galerii Czapla

 

 

Smutna wiadomość!

W piątek 24 stycznia odszedł od nas Grzegorz Szromik –   artysta, muzyk – ,,Synek z Orzegowa”  Choć na  Śląskiej Scenie zadebiutował   6   lat temu, błyskawicznie zdobywając  popularność i sympatię  wśród słuchaczy, odnosząc spore sukcesy na  lokalnych radiowych listach przebojów, to muzyka towarzyszyła mu przez całe życie.  Był wokalistą, kompozytorem , autorem tekstów, instrumentalistą. Nie rozstawał się z gitarą .W 2020 roku wydał ciepło przyjęty, swój  debiutancki krążek , na którym pojawiło się 14 autorskich utworów,   z tytułową pozycją -,,Synek z Orzegowa”
Ten utwór towarzyszył mu od wielu lat. Niejednokrotnie wykonywał go   podczas wielu występów  na terenie Orzegowa. Mieliśmy okazję go posłuchać   m.in  podczas obchodów  700- lecia Orzegowa, czy na otwarciu orzegowskiego rynku.  Słowa tej piosenki  to sentymentalna podróż po  dawnym Orzegowie, po jego zakamarkach  już  w tej chili coraz bardziej zapominanych, to opowieść o Orzegowie jakiego dziś już niewielu pamięta.

W ubiegłym roku zaśpiewał ją u nas  po raz kolejny  i to w miejscu szczególnym, podczas ,,Majówki na Karolu” Wyjątkowym dlatego, że w najbliższym sąsiedztwie jego miejsca urodzenia i wczesnego dzieciństwa . Któżby pomyślał wtedy, że pierwsze słowa  jego najbardziej rozpoznawalnego  przeboju  ,,Na Sztolbergu, żech sie urodzioł …” które tak pięknie poniosło  wtedy  w kierunku  jego nieopodal położonego  domu rodzinnego, popłynęły tam po raz ostatni. .

 

 

Przybędzie nam mieszkańców 

W 2019  roku   do użytku przekazano   budynek przy ulicy Bytomskiej 22 , w ubiegłym kolejne mieszkania oddano  w  budynku  przy ulicy Tomanka.W międzyczasie powstało  kilka mieszkań socjalnych,  adaptowanych po  pustostanach   najczęściej nieużytkowanych  lokali handlowych. Już drgnęło jeżeli chodzi o przypływ mieszkańców w naszej dzielnicy, ale tak naprawdę taki  mocniej  odczuwalny przyrost ludności  nastąpi   już w całkiem niedalekiej przyszłości.

Jak duży będzie to przyrost ,  okaże się  w momencie gdy powróci zawieszona na razie inwestycja mieszkaniowa ,,Apartamenty Ziętka” w której dla przypomnienia przewidywano wybudowanie 536 mieszkań !  Na razie jeżeli chodzi o tę inwestycję ucichło, ale to jak się wydaje jest kwestią czasu jak  temat wróci, choć być może budowa zostanie podzielona na kilka etapów.

Rozpoczęła się za to inna budowa ….

2003 rok . Wtedy jeszcze tliła się iskierka nadziei, że  orzegowskie kąpielisko tak jak za dawnych lat znów będzie do dyspozycji mieszkańców, tym bardziej, że mocno zaawansowana była wówczas  modernizacja obiektu. Prace jednak przerwano .Wandale   którzy w jakiś czas potem   szybko rozprawili się z kilkusetmetrowym betonowym ogrodzeniem pomogli w podjęciu decyzji o ostatecznym odstąpieniu od dalszych prób wskrzeszania kąpieliska .

Zapuszczony i coraz bardziej zarośnięty teren stał się jednym wielkim nieużytkiem .Minęło 20 lat i dokładnie w miejsce  które widzimy na zdjęciu za płotem wjechały koparki.

 

 

Na stosunkowo niewielkim terenie ,  dokładnie tym na którym kiedyś znajdowało  kąpielisko ma powstać 5 budynków wielorodzinnych! Wszystkie mają liczyć 7 kondygnacji, z tego jedną podziemną stanowić mają wielostanowiskowe garaże .
Nie zabraknie infrastruktury w postaci chodników, dojść do budynków, stanowisk postojowych dla samochodów, miejsca dla placu zabaw,placyków gospodarczych  z wiatami z pojemnikami na odpady i urządzonej zieleni.

Powyższe dane uzyskane zostały  na podstawie  dokumentacji inwestora i wykonawcy TBS Dombud opublikowanej w 2021 roku. Należałoby traktować tę informacją jako sprawdzoną i rzetelną, choć trudno powiedzieć na ile dziś  zobowiązującą .
Skąd wątpliwości? Informacja pochodzi z 2021 roku .W charakterystyce mieszkań podano ich przewidywaną  liczbę  – 310  z uwagą ,że liczba ta nie może być niższa, a jednocześnie maksymalnie może być powiększona o  10 mieszkań .

Zanim jednak dotarłem do tych danych zasięgnąłem informacji u źródeł zbliżonych do wykonawcy, z których wynikało, że budowane ma być 6, a  5 nie bloków ,a co za tym idzie ta liczba zasiedleń by się  wyraźnie powiększyła.

W najbliższym czasie  się to wyjaśni.

 

Biorąc pod uwagę poprzednie oddane do użytku dwa budynki 2x 50 mieszkań plus te 300 , mnożąc je przez liczbę mieszkańców licząc średnio 3 na mieszkanie  wychodzi, że liczba mieszkańców Orzegowa wzrośnie o  ok 1200 mieszkańców. Gdy do tego dojdą kolejne zapowiadane 536 mieszkania co przełoży się na ok. 1600 mieszkańców to razem do obecnej liczby  dojdzie ogółem ok. 2800 mieszkańców, a to oznaczałoby, że wyraźnie przekroczymy liczbę 10 tysięcy wysuwając się  pod względem najbardziej zaludnionych dzielnic przed Bielszowice na ósme miejsce .

 

 

Pod względem liczby ludności wciąż plasujemy się pod koniec stawki 11 dzielnic  co prawda , gdy jednak się przyjrzeć tej mapce to jeżeli chodzi o powierzchnię dzielnic  to nawet razem z Godulą wyglądamy mizernie na tle takich dzielnic jak Halemba, Ruda ,Kochłowice czy tym bardziej Bielszowice .

 

 

Robi się ciasno !

 

 

 

 

Historia Burlocha 15

Z Burlocha na  Mundial

 

 

Burloch  zasługuje na to by   opowiedzieć  o nim choć   jakąś jedną  piękną, barwną , historię , która będzie powiązana z kimś   komu to miejsce wpisało się w jakiś  istotny sposób w życiorys będąc cząstką jego drogi do sukcesu…

 

 

całość  – czytaj tu 

 

 

 

Leksykon Orzegowski  – załączniki 

Ze zbiorem haseł zapoznać się można w pozycji ,,Leksykon Orzegowski”(górny pasek) Ich objaśnienia są zapisane w zwartej formie, a ilustruje je jedynie w każdym przypadku jedno  wyłącznie zdjęcie. Tak przyjęta formuła nie wymaga szczególnych zmian, poza tym, że niektóre hasła można aktualizować.

Nic nie stoi na przeszkodzie jednak, aby w takim jak to odrębnym  miejscu, cyklicznie, poza tym co zawarte zostało w hasłach leksykonu, wzbogacać je , poprzez inne   jeszcze  zdjęcia, prezentacje,  czy dodatkowe  pozyskane,  godne uwagi informacje lub  różnego rodzaju  ciekawostki. 

 

 Leksykon – uporządkowany zbiór wiedzy ujęty w formie haseł wraz z ich podstawowymi opisami, lub też zawierający wiedzę encyklopedyczną w formie skondensowanej.(WIKIPEDIA)

U- ULICE

Być może zdarza się, że niektórzy mieszkańcy  naszej dzielnicy   nie znają nazw wszystkich 32 ulic jakie się znajdują w Orzegowie, a jeszcze większe problemy może dla niektórych stwarzać ich zlokalizowanie.

 

 

A gdyby tak przyszło wskazać, które z obecnych ulic nosiły kiedyś  nazwy podane poniżej?  tu już stopień trudności jest nieporównywalny , choć orzegowianie ci bardziej sędziwi raczej większych problemów z tym nie powinni mieć . Sam przyznaję ,że o ul.Cesarza dowiedziałem się niedawno. Wspomnę o tym za tydzień .

 

 

Jest jeszcze kilka innych nazw ulic ,najczęściej w wersji niemieckojęzycznej tu pominiętych. Podane wyżej nazwy w kilku przypadkach dotyczą tej samej ulicy. Niektóre swą nazwę zmieniały kilkakrotnie.  Rekordzistką pod tym względem jest obecna ulica Królowej Jadwigi, która miała aż 8 nazw z tego większość bardzo źle się kojarząca jak chociażby ul.Cmentarna ,oprawcy nazistowskego – SchemStrasse ,Józefa Stalina czy Feliksa Dzierżyńskiego.

 

 

Dawny Orzegów na fotografii

Aż by się chciało by dostojnie się prezentująca rodzinka spacerująca ulicą Dworcową, obecną Orzegowską przeszła te kilka kroków dalej , wtedy łatwiej by można było ocenić, których obecnie istniejących zabudowań jeszcze  wtedy nie było.

rok 1934 ul.Dworcowa

W tle dobrze widoczne ,,Kasarnie” Żadnych innych budynków , choćby tych z ul.Orzegowskiej czy Przelotowej nie widać , choć tych w tym czasie  mogło jeszcze nie być. Ale też ta perspektywa za plecami spacerowiczów nie jest aż tak odległa. Widoczny płot istniał jeszcze na początku lat 60. i znajdował się w bliskiej odległości od widocznych zabudowań .Praktycznie  cała ta trójka mogła się znajdować na wysokości ob.ul.Przelotowej.

 

 

 

 

 

 

 

 

Z dawnej prasy 

 Goniec Górnośląski 1961 rok

Tym razem o Orzegowie będzie niewiele, ale nie mogłem sobie odmówić udostępnienia treści tego artykułu. Rzecz dotyczy chłopców pochodzących z Lipin, ale nikt nie zaprzeczy, że w swoim czasie u nas też by się trochę takich gagatków  nie znalazło. Trudno się nie uśmiechać czytając zeznania jednego z tych chłopaków zajmujących się  drobnymi kradzieżami, ale z drugiej strony tak jak to napisano w artykule,  to widoczny dowód moralnego zaniedbania rodziców  i zepsucia tych chłopców  mających wtedy po 6 – 8 lat

Orzegów pojawia się tu jeden raz

,,Roz to jo z moim bratem ukradli my rower Buchcikowi i do Orzegowa, my tyn rower zawieźli. Ale w kole na przodku nie boło luftu i jo go ciepnoł ”

7 letni Andrzej był bardzo wylewny w swoich zeznaiach. Przyznać trzeba ,że każda kolejna wypowiedź to niezłe ,,kwiatuszki”

• Nasajmprzod ukradli my wino w delikatesach w Świętochłowicach , a potym my to wypili w jednej laubie ,a Jesionka my łożarli”
• W Piaśnikach ukradli my we sklepie 26 tabliczek czekolady. Oni mnie zakrywali , a jo broł i dowoł pod cwiter
• Najwięcej ukradli Jesionek i Opuchlik , to są złodzieje angrołowe 
• Roz Jesionek ukradł w Świętochłowicach rolmopsy i puszka z węgorzami, chcioł jeszcze zabrać bombony ino go kobieta widziała i on potym naskwol coś już ino kupowoł.
• W Lipinach jedna dziołcha posłała mnie po font fetu i chleb i dała mi 100 złotych. Sklep boł zawarty i to jo sie kupiol bombonów i oranżada i żech pojechoł do Piekor.

 

 

 

 

Wystawa w galerii ,,Czapla „

720 lecie Orzegowa jest właściwą okolicznością by przypomnieć  wystawę  poświęconą historii  rzemiosła  na terenie naszej dzielnicy. Wystawa ta była jednym z najważniejszych wydarzeń   Roku Rzemiosła Orzegowskiego,inicjatywie Towarzystwa Miłośników Orzegowa , która polegała głównie na przedstawieniu głębokiej tradycji i historii związanej z silnie rozwiniętym zwłaszcza w okresie międzywojennym rzemieślnictwem na terenie Orzegowa.

Ekspozycję można oglądać w galerii ,,Czapla”

 

 

 

Rzemiosło , którego zakres działalności od średniowiecza był unormowany poprzez cechy, stanowiło znaczącą grupę mieszkańców miasta często współdecydującą o jego rozwoju .Według ogólnie przyjętej definicji za rzemieślników uważano osoby samodzielnie prowadzące warsztaty rzemieślnicze .Takich rzemieślników jak i kupców w Orzegowie na przestrzeni kilku wieków przybywało wraz z przyrostem ludności , a ten jak wiadomo był ściśle związany z gwałtownym rozwojem przemysłu w naszym górnośląskim regionie

-W 1845 roku było w Orzegowie 9 kupców i 4 rzemieślników

-Przed 1917 rokiem wprowadzono tygodniowe targi w Orzegowie ,Celem ochrony interesów własnych obywateli ograniczono dostęp na targ rzemieślnikom obcym od 1927 roku .

-W 1931 roku istniały w Orzegowie 34 warsztaty rzemieślnicze, które zatrudniały 71 osób Byli to piekarze, cukiernicy, rzeźnicy, krawcy,  fryzjerzy,  szewcy. Istniały tutaj również wytwórnie wody sodowej .Od 1875 roku w Orzegowie znana była restauracja Pyki.

-W 1900 roku powstają w Orzegowie sklepy spółdzielcze, w 1905 roku –pierwsza apteka

Ilość  placówek usługowych Orzegów po wojnie

51 r, -12

55r. -15

60 r, – 17

65 r. – 30

67r. – 32

Warsztatów rzemieślniczych w Goduli , Nowym Bytomiu , Orzegowie i Rudzie było w 1930 r. – 149 . Zatrudniały 399 pracowników

W tych samych dzielnicach 1930 r – liczba zakładów handlowych wynosiła 318 zatrudniono w nich596 osób.