12 stycznia 2025r
W tym wydaniu:
-720 lecie Orzegowa
-Kolędowanie TMO
-Historia Burlocha 13
-Leksykon Orzegowski -załączniki
-Dawny Orzegów na fotografii
-Z dawnej prasy
-Zmiana obsługi klienta u ,,Kusia”
-Koncerty kolęd
720 lecie Orzegowa
Wchodzimy w rok 720 lecia Orzegowa.Ten baner jeszcze nie raz będzie się przewijał przez najbliższy okres 12 miesięcy z okazji różnych wydarzeń związanych z tym jubileuszem.Takie będą mieć miejsce i we właściwym czasie Towarzystwo Miłośników Orzegowa będzie o nich informować, również za pośrednictwem tego portalu.
Na okoliczność jubileuszu warto przypomnieć sobie o najważniejszych wydarzeniach historycznych związanych z Orzegowem
KALENDARIUM
1305 – najstarsza pisemna wzmianka o Orzegowie (dokument w którym Marcin z Orzegowa występuje w roli świadka sprzedaży przez księcia bytomskiego Ziemowita wsi Przełajka niejakiemu Pawłowi Dudkowi)
1313 – kolejna pisemna wzmianka o Orzegowie w kontekście Marcina z Orzegowa jako świadka
1366 – spis świętopietrza pobieranego z 4 orzegowskich zagród należących do parafii św. Małgorzaty w Bytomiu
1485 – wzmianka o braciach Zawadach jako właściciela młyna
1670 – sporządzenie urbarza dla Piotra Cykowskiego nowego właściciela Orzegowa ( w tym czasie miejscowość liczy 15 budynków i około 115 mieszkańców)
1702 – pierwsza wzmianka o arendzie (karczmie) w Orzegowie
1736 – na mapie Homana pojawia się nazwa orzegowskiego folwarku Kopanina
1769 – uruchomienie kopalni węgla kamiennego Koenig Dawid ( Król Dawid)
1790 – Johann Wolfgang Von Goethe zwiedza kopalnię Król Dawid
1820 – założenie huty cynku ,, Gutehoffnung”(zalążek Chebzia)
1823 – uruchomienie huty cynku ,,Morgenroth”
1826 – podupadły majątek ziemski kupuje Karol Godula
1829 – budowa kopalni ,,Orzegów”
1842 – nadanie górnicze kopalni ,,Paulus”(Paweł)
1854 – budowa huty cynku ,,Godulahutte”(zalążek Goduli)
1858 – powstanie pierwszej szkoły
1875 – powstanie kopalni Gothard (późniejszej Karol”
1879 – powstanie następnej szkoły
1882 – powstanie kaplicy
1864 – uruchomienie omnibusu pocztowego na trasie Chebzie – Wirek
1868 – doprowadzenie do Wirku przez Nowy Bytom toru kolejowego
1889 –powołano do życia orzegowskie Stowarzyszenie Ochotniczej Straży Pożarnej
1893 – założenie szkółki drzew owocowych
1894 – uruchomienie poczty
1895 – zaopatrzenie w wodę bieżącą
1896 – utworzenie cmentarza parafialnego
1899 – powstanie przystanku kolejowego na trasie z Chebzia do Tarnowskich Gór
1899 – utworzenie ochotniczej straży pożarnej
1899 – uruchomienie linii tramwajowej na trasie Szombierki – Chorzów
1900 – założenie pierwszej biblioteki
1901 – powstanie koksowni ,, Karol ”
1901 – uruchomienie szkoły męskiej
1905 – otwarcie apteki
1906 – doprowadzenie prądu elektrycznego i kanalizacji
1906 – budowa nowej remizy strażackiej
1910 – powstanie szkoły żeńskiej
1915 – koniec przebudowy kościoła według projektu Maksymiliana Giemzy
1927 – powstanie klubu sportowego ,,27 Orzegów”
1951 – przyłączenie Orzegowa wraz z Godulą do Rudy
1959 – utworzenie z miast Ruda i Nowy Bytom miasta Ruda Śląska
1961 – powstanie w byłym ratuszu szpitala ftyzjatrycznego
1970 – Kopalnia Karol zostaje połączona z kop.Szombierki,
2001 – na terenie Orzegowa powstaje pierwsza w Rudzie Śląskiej Wyższa Uczelnia
2013 – W plebiscycie Dziennika Zachodniego Orzegów uznano najbardziej kultową dzielnicą Śląska
2014 – powstaje Centrum Inicjatyw Społecznych
2014 – do użytku zostaje oddany zmodernizowany obiekt Burloch -Arena
2018 – W Orzegowie w otoczeniu kościoła wykreowana została przestrzeń z rynkiem i fontanną .
2021 – Na zrewitalizowanym terenie dawnej koksowni powstaje park rekreacyjny z industrialną trasą zabytkowych pozostałości koksowni
Kolędowanie TMO
Pierwsze w tym roku spotkanie członków TMO przebiegało w radosnych klimatach wspólnego kolędowania. Muzyczną część wieczoru rozpoczęły znane już u nas, obdarzone ciepłą, piękną barwą głosu Kasia i Beata, wokalistki zespołu ,,Cut Beat ”
Wszystkich zebranych powitał prezes stowarzyszenia Jerzy Kasperek zaznaczając na wstępie, że tym spotkaniem wkraczamy w jubileuszowy rok 720 lecia Orzegowa. Zarząd TMO złożył w swoim imieniu wszystkim obecnym życzenia noworoczne.
Dalszą część spotkania poprowadziła niezawodna Kasia Sroka, która ze swoim przypisanym wdziękiem i sporym nabytym doświadczeniem koncertowania kolędowego wciągnęła do wspólnego śpiewania wszystkich licznie przybyłych tego dnia do galerii Czapla gości, wśród których tym razem wyjątkowo znaleźli się obok członków TMO również ich najbliżsi .
Wokalistce akompaniowali muzykujący członkowie TMO :Jerzy Stelmach, Marek Gołąbek, Jan Musioł, Marian Szweda, Jerzy Kasperek.
Z innej bardzo dobrej strony , pokazali się członkowie stowarzyszenia: Stefan Ciura, Edward Jon, Jerzy Stelmach i Jerzy Kasperek, którzy dali popis swych wokalnych zdolności .
Spotkanie kolędowe zaszczycił swa obecnością ks.proboszcz Ryszard Nowak .
Choć całe spotkanie zdominowane było muzyką kolędową , to nie mogło zabraknąć miejsca na kilka tematów związanych z działalnością Towarzystwa Miłośników Orzegowa. Obok przedstawienia niektórych spraw organizacyjnych prezes Jerzy Kasperek złożył podziękowania firmom i osobom wspierającym działalność naszego stowarzyszenia , wyróżniając przy okazji również kilku członków TMO za ich szczególne zaangażowanie.
Okolicznościowe dyplomy otrzymali: Firma SportRebel, Sklep Szlajfka, Sklep Rumcajs, Betina Komis Odzieżowy, Kasia Sroka, Cut Beat, Jarosław Drożniewicz i Firma Przewozowa Roberta Gwoździa oraz Agnieszka Płaszczyk, Ludmiła Domżalska, Barbara Kiełbik, Brygida Lukaszczyk, Bogusław Poważa, Marek Gołąbek ,Jan Musioł.
Odśpiewano też tradycyjne ,,Sto Lat” styczniowej Solenizantce Krystynie Musioł.
Tego dnia tytuł Honorowego Członka TMO został przyznany Piotrowi Bochoniowi.
Katarzyna Danielewska, Beata Cebula – wokalistki zespołu ,,Cut Beat „
Kasia Sroka z silnym wsparciem sekcji gitarowej TMO.
Na zakończenie przebiegającego w niezwykle przyjemnej atmosferze pierwszego w tym roku spotkania Prezes TMO zwrócił się z apelem o aktywne włączenie się wszystkich członków stowarzyszenia w organizację obchodów 720-lecia Orzegowa .
Historia Burlocha 13
Burloch -ośrodek rekreacyjny
Wyjątkowość kompleksu sportowo-rekreacyjnego na Burlochu polega na tym, że jest to obiekt ogólnodostępny. Większość stadionów jakie znamy jest użytkowane przez kluby sportowe i dostęp do nich bywa mocno ograniczony.Tu znalazło się miejsce zarówno dla sportu wyczynowego, jak i rekreacyjnego .
To potężny atut, który towarzyszy temu miejscu od samego początku.
całość czytaj tu
Leksykon Orzegowski – załączniki
Ze zbiorem haseł zapoznać się można w pozycji ,,Leksykon Orzegowski”(górny pasek) Ich objaśnienia są zapisane w zwartej formie, a ilustruje je jedynie w każdym przypadku jedno wyłącznie zdjęcie. Tak przyjęta formuła nie wymaga szczególnych zmian, poza tym, że niektóre hasła można aktualizować.
Nic nie stoi na przeszkodzie jednak, aby w takim jak to odrębnym miejscu, cyklicznie, poza tym co zawarte zostało w hasłach leksykonu, wzbogacać je , poprzez inne jeszcze zdjęcia, prezentacje, czy dodatkowe pozyskane, godne uwagi informacje lub różnego rodzaju ciekawostki.
Szlafhaus
Dziś o nieistniejącym już od jakiegoś czasu budynku przy ul Bytomskiej 54 znanym wszystkim jako Szlafhaus, ( oficjalnie ,,Dom Górnika”) niewiele się mówi, niewielu go też pamięta.
W czasach gdy istniała kopalnia Karol pełnił funkcję hotelu robotniczego. Głównie też wokół tego, opisana jest w leksykonie jego historia.
Historia zamknięta wraz z tym jak w 2012 roku opuszczony od lat budynek wyburzono.
Niewiele jednak brakowało, by dziś miejsce to było najbardziej ożywionym i znaczącym punktem naszej dzielnicy.
W 2007 roku Śląski Związek Gmin i Powiatów objął projektem URBACT I ,,Support for Cities” cztery miasta aglomeracji górnośląskiej: Bytom,Świętochłowice, Chorzów i Rudę Śląską. Wytypowano wówczas 5 dzielnic, które charakteryzują się tymi samymi podobnymi problemami i wyzwaniami rozwojowymi.
Program miał być zrealizowany w pięciu dzielnicach: Lipinach, Chropaczowie, Chorzowie II, Szombierkach i Orzegowie.
30 maja i 1 czerwca 2007 roku na terenach tych dzielnic przebywali przedstawiciele trzech europejskich państw : Wielkiej Brytanii, Niemiec i Danii.
Efektem wizyty był opracowany wspólny raport omawiający poszczególne zagadnienia związane z tymi miejscami. Zaproponowano w nim szereg programów mających na celu ,,przywrócenia do życia” każdej dzielnicy. Propozycje rozwiązań dotyczących Orzegowa zostały wpisane do lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Ruda Śląska na lata 2007-2013.
Wymiernym efektem projektu było pozyskanie w 2008 roku środków na utworzenie Centrów Inicjatyw Społecznych. Miały one spełniać funkcje edukacyjną , kulturalną i społeczną
Wtedy to zapadła decyzja by tego rodzaju placówka w Orzegowie powstała w budynku przy ul .Bytomskiej 54 .Na tel cel adoptowany miał być dawny hotel robotniczy.
Obiekt, który w tamtym czasie był opuszczony i mocno zdewastowany miał zostać wyremontowany i zaadaptowany na ośrodek przeznaczony dla mieszkańców dzielnicy. W wyremontowanych pomieszczeniach miały znajdować się między innymi:, świetlica środowiskowa, sala konferencyjna, sala komputerowa, scena z widownią oraz powierzchnia wystawowa w formie galerii, a także zaplecze biurowe dla organizacji społecznych i poradnictwa.
Infrastruktura taka umożliwiłaby prowadzenie w szerokim zakresie działalności o charakterze edukacyjnym, społecznym i kulturalnym, w tym szkolenia, warsztaty, doradztwo rodzinne i prawne, zajęcia dla dzieci, występy artystyczne oraz stanowić by miała siedzibę różnych organizacji. Realizacja projektu umożliwiłaby stworzenie miejsca spotkań społeczności lokalnej
Projekt został wpisany do Programu Rozwoju Subregionu Centralnego stanowiącego ścieżkę pozakonkursową Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. Projekt będzie zrealizowany przy współfinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 1,47 mln zł.
Dla mocno zniszczonego budynku przygotowana została dokumentacja techniczna. Wszystko było na dobrej drodze by rozpocząć prace remontowe i przysposobić budynek do zaplanowanych funkcji. Wydawało się, że inwestycja ta w żaden sposób nie może być zagrożona .W końcu decyzja o utworzeniu w tym miejscu Centrum Inicjatyw Społecznych zapadła w porozumieniu z instytucjami działającymi przy współpracy z Unią Europejską skąd na ten cel miało przyjść duże wsparcie finansowe.
Jak grom z jasnego nieba spadła na nas wiadomość, że Centrum Inicjatyw Społecznych powstanie w Rudzie Śląskiej, z tym, że nie u nas, a w Bykowinie.
Głównym powodem takiej decyzji prawdopodobnie był zbyt duży koszt adaptacji budynku ,,Szlafhausu” Też trzeba przyznać, że kubatura tego budynku była potężna.
Fakt,że stwarzało to niesamowite możliwości, choćby ze względu, że znajdowało się tam wiele pomieszczeń o bardzo dużej powierzchni. O ile może udało by się pokryć koszty przebudowy całego obiektu , to samo jego utrzymanie generowałoby zbyt duże obciążające Miasto koszty.
Po za tym budynek położony był niemal na krańcach Orzegowa z dala od centrum. Choć kto wie? być może gdyby powstała tam placówka Cisu, ten rejon naszej dzielnicy znacznie by się ożywił.
Ostatecznie mamy dziś swoje Centrum Inicjatyw Społecznych i nikt już nawet nie rozpamiętuje ,że placówka ta miała być w innym miejscu.
Dawny Orzegów na fotografii
Zasadniczym celem Stowarzyszenia było kształtowanie dojrzałych chrześcijan oraz aktywne uczestnictwo we wspólnocie i misji Kościoła przez szerzenie i upowszechnianie katolickich wartości i zasad we wszystkich dziedzinach życia, zwłaszcza społecznego i kulturalnego. Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Męskiej wraz z innymi tego typu organizacjami wchodzącymi w struktury Akcji Katolickiej pod koniec lat 30-tych działały prawie we wszystkich parafiach w Polsce.
Działalność SKMM skupiała się wokół 4 sektorów;
*Religijnego
*Kulturalno –oświatowego
*Charytatywnego
*Społeczno –patriotycznego
Zachowane liczne zdjęcia dotyczące tego stowarzyszenia ukazują jak prężna i aktywna była to organizacja.
Z dawnej prasy
Orzegów 1901 rok
Choć informacja o tym, że w naszej wsi policya zatrzymała 10 latków rzucających kamieniami w stronę młodego słowackiego druciarza sama w sobie już wydaje się być interesująca i trochę tajemniczo brzmiąca, to choć to tak odległa przeszłość, trudno się nie oburzać na zachowanie tych chłopców. Autor newsa w właściwy sposób z przejęciem przemówił do rodziców apelując do nich, by uczyli swych dzieci miłości do swego bliźniego.
Wyroby,, Kusia” do nabycia chwilowo w innym miejscu
Przynajmniej na okres jednego miesiąca ze względu na prace remontowe sklepu firmowego ZPM Kuś wyroby oferowane do sprzedaży, do nabycia są tymczasowo w innym nieopodal położonym miejscu.
W tej chwili zakupy można zrobić w pawilonie znajdującym się przy ulicy Gliwickiej (przy zabudowaniach zakładu)
Propozycja na niedzielne popołudnie.
Jeżeli ktoś się wyrobi z czasem , równie interesująca propozycja dotycząca wysłuchania kolęd, to koncert w kościele parafii Wniebowstąpienia w Szombierkach z udziałem Mariana Brzozy(fletnia Pana) i wspomagających go Zbigniewa Schultza (organy ,śpiew) oraz Mariusza Rejdaka (gitara, harmonijka)
