Skąd wywodzi się nazwa ,,Burloch”

3

Nazwa obiektu związana jest z okresem pozyskiwania  piasku z tego terenu. Bohrloch w tłumaczeniu z  języka niemieckiego, to otwór wiertniczy, tej nazwy też używano do określenia szybów zwłaszcza naftowych. Bardziej chyba  jednak trafnym tłumaczeniem znaczenia tego określenia  byłoby rozbicie go na dwa oddzielne człony. Bohren znaczy drążyć, wiercić. Loch to dziura, jama.
Piasek był materiałem stosowanym do wypełnienia pustek poeksploatacyjnych powstałych w górniczych wyrobiskach w tutejszej kopalni Karol.

Pozyskiwanie go stąd na tak dużą skalę , z biegiem lat spowodowało znaczną zmianę konfiguracji terenu ,choć jego obecne ukształtowanie z pewnością uwarunkowane też jest naturalną rzeźbą terenu na tym obszarze Orzegowa.

Od strony północnej ul.Bytomska, na odcinku biegnącym od Burlocha w kierunku Szombierek jest usytuowana w zdecydowanie najniższym punkcie naszej dzielnicy, a już  położenie obszaru Orzegowa otaczającego z każdej innej strony  nieckę Burlocha znajduje się na dużo wyższym poziomie. Tak więc  topografia Burlocha wynika głównie z obecności i wzajemnego położenia sąsiadujących ze sobą terenów.

Tak czy tak  wieloletnia ingerencja koparek w ten obszar musiała mieć wpływ na  jego ukształtowanie .I jak widać na poniższym zdjęciu miała.

Samo zdjęcie jest o tyle istotne, że pokazuje jak wielki obszar obejmował teren w którym pozyskiwano piasek, czyli miejsce, które z czasem nazwano Burloch. Widoczna na zdjęciu koparka stoi na terenie ob.Parku Młodzieży nieopodal obecnej  ulicy Podlas, przy której widzimy powstałe w 1929 roku baraki, które z początkiem lat 70.zastąpiły obecne bloki mieszkalne.

Wg. relacji Augustyna Kotuli (rocznik 1903) przy wydobywaniu piasku natrafiono na stary szyb z drewnianą obudową i resztkami lin konopnych. Szyb znajdował się przy ob. ulicy Podlas, na prawo od miejsca widocznego na zdjęciu. Obecnie stoją tam przylegające do parku budynki jednoklatkowe. W szybie tym utknęła koparka, której nie udało się już stamtąd wyciągnąć.
Nawiasem mówiąc pojawiają się również pewne sugestie ,że być może to od tego szybu właśnie  mogła wywodzić się  nazwa Burlocha. Niewykluczone, jednak uzasadnienie nazwy tego terenu jakie się pojawiło na wstępie jest jak najbardziej sensowne, nie warto już tu nic zmieniać , tym bardziej ,że obie wersje nie są ze sobą sprzeczne .

Tak więc, choć dziś Park Młodzieży jest nieco odrębnym obiektem, raczej nie   kojarzonym z Burlochem , to jednak trzeba by uznać, że jakąś  jego cząstką w nawiązaniu do początków tego miejsca jest .

Koparka wieżowa z obrotową nadbudową typu Caesar Wolheim ,na wyposażeniu kop.Gothard .Tego rodzaju sprzęt pracował na Burlochu.Koparka miała napęd elektryczny ,rozdzielnia , z której była zasilana, mieściła się w budynku należącym obecnie do hodowców gołębi (Przy drodze dojazdowej z ul. Bytomskiej na obiekt Burloch Areny)

zdj.1929 r.  W okolicy obecnej w tym miejscu hali sportowej znajdował Szyb Wiejski kop.Gothard .  Dokładnie nie wiadomo kiedy powstał. Kopalnia Gotthard istniała od 1873 roku. Od samego początku poeksploatacyjne wyrobiska kopalni były wypełniane piaskiem pozyskiwanym na początku  z,,Zandy” (ob. terenu szkoły podst.nr 6.)  W momencie gdy odkryto ogromne pokłady piasku na terenie ob.Burlocha to tam  zaczęto na dużą skalę go wydobywać .

Był to szyb wentylacyjno – podsadzkowy, zlikwidowany został prawdopodobnie jeszcze przed II wojną światową.Przy szybie znajdował się zbiornik zmywczy , z którego płynna podsadzka (piasek z wodą ) była transportowana rurociągiem przez szyb do wyrobisk na dole kopalni.

Na wizualizacji (autor: Bogusław Poważa) pokazane jest miejsce gdzie znajdował się Szyb Wiejski.Hala sportowa jest tu punktem orientacyjnym .

Całą historię Burlocha można podzielić na kilka,łatwych stosunkowo do wyodrębnienia  etapów. Ten pierwszy, w tym materiale przedstawiony  to – pozyskiwanie  piasku z terenu Burlocha.
Drugi, o którym materiał pojawi się za tydzień to –  skutki eksploatacji piasku  z terenu Burlocha

Jerzy Porada

* Materiały, które są wykorzystane do opracowania historii Burlocha, z różnych względów mogą być niepełne, nieścisłe lub niezgodne z  niektórymi faktami. Nie wszystkie informacje tu zawarte można  zweryfikować. Nie zawsze źródła, z których pochodzą, są gwarancją, że  ich przekaz jest  w stu procentach wiarygodny.
W tym miejscu  zachęcam wszystkich  do kontaktu ze mną  w przypadku, gdy ktoś będzie  w stanie uzupełnić niektóre  opisywane wątki o swoje uwagi oparte na wiedzy  własnej lub zaczerpniętej z pewnych źródeł. 
Publikacje w internecie mają tę zaletę, że można na bieżąco je prostować i uzupełniać o nowe pozyskiwane informacje.